Mindfulness voor mensen met een bipolaire stoornis

Tekst: Imke Hanssen

Bij mensen met een bipolaire stoornis wordt vaak medicatie gebruikt, maar steeds meer mensen willen daarnaast ook psychologische hulp. Bij het Radboudumc in Nijmegen is onderzocht of mindfulness kan helpen bij mensen met een bipolaire stoornis.

Mindfulness is een vaardigheid waarbij je met meditatie leert om op een nieuwsgierige, open en niet-oordelende manier te kijken naar gevoelens en gedachten. Je leert vriendelijk te zijn naar jezelf, zelfs als je je slecht voelt. Dit helpt om negatieve gedachten en gevoelens los te laten en onbehulpzame patronen te doorbreken, waardoor je bewustere keuzes kunt maken.

In het onderzoek werden 144 mensen met een bipolaire stoornis verdeeld in twee groepen; één groep deed de mindfulness training en de andere groep deed niets (de controlegroep). Resultaten lieten zien dat de mindfulness training niet voor iedereen hielp, maar wel voor deelnemers met depressieve klachten. Zij voelden zich na de training minder depressief. Dus, mindfulness lijkt vooral behulpzaam voor mensen met een bipolaire stoornis die depressieve klachten ervaren.

Uit interviews bleek ook dat deelnemers de mindfulness training nuttig vonden voor het omgaan met stemmingswisselingen. Zo zei één van de deelnemers: “Meditatie heeft mij geholpen om een stap terug te nemen. Om mij ervan bewust te zijn wat ik aan het doen ben en of het misschien teveel wordt”.

Mediteren was echter niet altijd even gemakkelijk. Soms werden deelnemers zich bewust van nare herinneringen of klachten. Ongeveer een derde van de deelnemers had hier last van. Tijdens de mindfulness training kregen ze tips om daarmee om te gaan. Uiteindelijk gaf iets meer dan de helft van de deelnemers aan dat deze ervaringen hen juist geholpen hebben in hun persoonlijke groei. Zo zei één van de deelnemers: “Met de kennis die ik nu heb, zie ik in dat het mediteren als een vergrootglas heeft gewerkt, maar het me ook belangrijke handvaten heeft gegeven. Hier heb ik veel van geleerd”.  

Mindfulness training kan dus nuttig zijn bij mensen met een bipolaire stoornis, vooral als ze depressieve klachten hebben. Het helpt om negatieve denkpatronen en onbehulpzame patronen beter te begrijpen en veranderen. Mediteren is niet makkelijk en soms komen er moeilijke ervaringen naar boven. Daarom is het belangrijk om een erkende mindfulness trainer te zoeken.  

Nieuwsgierig geworden en wil je graag meer weten of dit onderwerp? Download dan hier het volledige proefschrift van Imke Hanssen: In search of balance: Mindfulness-Based Cognitive Therapy for bipolar disorder. Op de website van de Vereniging voor Mindfulness Trainers Nederland vind je informatie over mindfulness trainingen bij jou in de buurt (www.vmbn.nl)

---

Imke is werkzaam als onderzoeker, psycholoog en mindfulnesstrainer. Haar onderzoek richt zich op de (kosten)effectiviteit van Mindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT) bij personen met een bipolaire stoornis, met als doel te bekijken of MBCT een goede aanvulling is op het bestaande behandelaanbod. Dit onderzoek zal licht werpen op de evidentie van MBCT bij personen met een bipolaire stoornis waarbij wordt gekeken naar veranderingen op lange termijn (15 maanden) in stemmingsklachten, angstklachten, terugval, kwaliteit van leven, algemeen functioneren en kosteneffectiviteit.